ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଦ୍ୱାରକା ନଗରୀ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ 4 ହଜାର ବର୍ଷ ପରେ, ଭାରତୀୟ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣର ଏକ ଦଳ ଏହି ସହର ଖୋଜିବା ପାଇଁ ପୁଣି ଥରେ ସମୁଦ୍ରରେ ରିସର୍ଚ୍ଚ ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି । ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ କାହିଁକି ଦ୍ୱାରକା ନଗରୀ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହା କିପରି ସମୁଦ୍ରରେ ବୁଡ଼ିଗଲା…
ଦ୍ୱାରକାରେ ଶେଷ ଖନନ ପରେ ପ୍ରାୟ 20 ବର୍ଷ ପରେ, ASI ର ଅଣ୍ଡରୱାଟର ଆର୍କିଓଲୋଜି ୱିଙ୍ଗ (UAW) ର ଏକ ଦଳ ପୁଣି ଥରେ ଗୁଜରାଟ ଉପକୂଳର ସମୁଦ୍ରରେ ବୁଡ଼ି 4 ହଜାର ବର୍ଷ ପୁରୁଣା ଜନବସତି ସହର ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବାର ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ଆଗକୁ ବଢାଇଛି ।
ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ମଥୁରାର ରାଜା ବାସୁଦେବଙ୍କ ପୁଅ ଅର୍ଥାତ୍ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ କାହିଁକି ଦୂରକୁ ଯାଇ ସମୁଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ଏକ ସହର ବସାଇବାକୁ ପଡିଲା ଏବଂ ତା’ପରେ ଯେତେବେଳେ ଲୋକମାନେ ଏକ ବିଶାଳ ନଗରରେ ଖୁସିରେ ରହିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ, ସେତେବେଳେ ସମଗ୍ର ସହର କାହିଁକି ସମୁଦ୍ରରେ ବୁଡ଼ିଗଲା? ଆସନ୍ତୁ ଏହି ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଜାଣିବା ।
ପ୍ରଥମେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ କାହିଁକି ଦ୍ୱାରକା ଯିବାକୁ ପଡିଲା-
ଧାର୍ମିକ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଦ୍ୱାରକା ବିଷୟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଯେତେବେଳେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ତାଙ୍କ ମାମୁଁ ଏବଂ ମଥୁରାର ଅତ୍ୟାଚାରୀ ରାଜା କଂସଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ, ସେତେବେଳେ କଂସଙ୍କ ଶ୍ୱଶୁର ଏବଂ ମଗଧର ରାଜା ଜରାସନ୍ଧ ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ । ଏଥିପାଇଁ ସେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଏବଂ ସମଗ୍ର ଯାଦବ ବଂଶକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବାରମ୍ବାର ମଥୁରା ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।
ମଥୁରା ଏବଂ ଯାଦବମାନଙ୍କୁ 17 ଥର ଆକ୍ରମଣ କରିବା ପରେ ମଧ୍ୟ ସେ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କର କୌଣସି କ୍ଷତି କରିପାରିଲେ ନାହିଁ। ତଥାପି, ଜରାସନ୍ଧଙ୍କ ବାରମ୍ବାର ଆକ୍ରମଣ ଏବଂ ମୁକାବିଲା ଯୋଗୁଁ କେବଳ ସମ୍ପତ୍ତି ନଷ୍ଟ ହେଉନଥିଲା ବରଂ ଯାଦବମାନଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ମଧ୍ୟ ବିପଦରେ ପଡ଼ିବାରୁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଦୁଃଖିତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ ।
ଏହି ପରିସ୍ଥିତିକୁ ମନରେ ରଖି, ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ମଥୁରା ଛାଡି ଯାଦବମାନଙ୍କୁ ଦୂରରେ କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ବସତି ସ୍ଥାପନ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ । ଏହା ପରେ, ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କୁ ଦ୍ୱାରକାପୁରୀ ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ, ଯାହା ପରେ ମାତ୍ର ଗୋଟିଏ ରାତିରେ ସମୁଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ଏକ ମହାନ ନଗରୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ଦ୍ୱାରକାଦୀଶ କୁହାଯାଉଥିଲା ।
ଦ୍ୱାରକା ବୁଡ଼ିବା ପଛରେ ଦୁଇଟି ଅଭିଶାପ ଥିଲା-
ଶାସ୍ତ୍ରରେ କୁଶସ୍ଥଳୀ ଭାବରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଥିବା ଦ୍ୱାରକା ଏକ ଧନୀ ନଗରୀ ଥିଲା ଏବଂ ଏଠାକାର ଲୋକମାନେ ବହୁତ ଖୁସି ଏବଂ ଭାଇଚାରା ସହିତ ରହୁଥିଲେ । ଏବେ ପ୍ରଶ୍ନ ହେଉଛି ଯେ ଯେତେବେଳେ ସବୁକିଛି ସୁନ୍ଦର ଏବଂ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟରେ ଭରପୂର ଥିଲା, ସହରର ଲୋକମାନେ ଖୁସି ଥିଲେ, ସ୍ୱୟଂ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ରାଜ୍ୟ ଚଳାଉଥିଲେ, ତେବେ ଏହି ଦ୍ୱାରକା ନଗରୀ କିପରି ବୁଡ଼ିଗଲା?
ଦ୍ୱାରକା ବୁଡ଼ିବା ପଛରେ ଦୁଇଟି ଅଭିଶାପର ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି। ଆଜି, ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ଚାରି ପବିତ୍ର ସ୍ଥଳରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଏହି ସହର ଏବଂ ସପ୍ତପୁରୀକୁ ଏକ କଠୋର ଅଭିଶାପର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡୁଛି । ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଦ୍ୱାରକାକୁ ଦିଆଯାଇଥିବା ଦୁଇଟି ଅଭିଶାପ ବିଷୟରେ ।
ପ୍ରଥମ ଅଭିଶାପ…
ପୌରାଣିକ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁସାରେ, ମହାଭାରତର ଯୁଦ୍ଧ ଭୟଙ୍କର ଥିଲା ଯେଉଁଥିରେ କୌରବମାନେ ଧ୍ୱଂସ ପାଇଥିଲେ ଏବଂ ପାଣ୍ଡବମାନେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲେ । ଏହା ପରେ, ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କୁ ହସ୍ତିନାପୁରରେ ରାଜା କରାଯାଇଥିଲା। ରାଜ୍ୟାଭିଷେକ ସମୟରେ ଏକ ଘଟଣା ଘଟିଥିଲା ।
ଯେଉଁଥିରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ମଧ୍ୟ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ, ଏହିଠାରେ କୌରବମାନଙ୍କ ମାତା ଗାନ୍ଧାରୀ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ମହାଭାରତ ଯୁଦ୍ଧର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଅପରାଧୀ ବୋଲି କହିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ଅଭିଶାପ ଦେଇଥିଲେ, ‘‘ଯେପରି ମୋ ବଂଶ ନଷ୍ଟ ହୋଇଗଲା, ସେହିପରି ତୁମର ବଂଶ ତୁମ ଆଖି ସାମ୍ନାରେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯିବ ।’’
ଏହି ଅଭିଶାପକୁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଦ୍ୱାରକା ନଗରୀ ବୁଡ଼ିବାର କାରଣ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ମହାଭାରତର 36 ବର୍ଷ ପରେ, ଦ୍ୱାରକା ନଗରୀ ସମୁଦ୍ରରେ ବୁଡ଼ିଯାଇଥିଲା ।
ଦ୍ୱିତୀୟ ଅଭିଶାପ…
ଆଉ ଏକ ପୌରାଣିକ କାହାଣୀ ଆଗକୁ ଆସେ ଯେଉଁଥିରେ ମହର୍ଷି ବିଶ୍ୱାମିତ୍ର, ଦେବ ଋଷି ନାରଦ, କଣ୍ୱ ଦ୍ୱାରକା ନଗରୀରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ଯେଉଁଠାରେ କିଛି ଯାଦବ ପୁଅ ଋଷିମାନଙ୍କୁ ପରିହାସ କରିବାକୁ ଯୋଜନା କରିଥିଲେ । ଏଥିରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ପୁତ୍ର ସାମ୍ବ ମଧ୍ୟ ସାମିଲ ଥିଲେ, ଯାହାକୁ ମହିଳା ବେଶରେ ଋଷିମାନଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ଉପସ୍ଥାପିତ କରାଯାଇଥିଲା ।
ପୁଅମାନେ ପରିହାସ କରି କହିଲେ ଯେ ଏହି ମହିଳା ଗର୍ଭବତୀ । ଦୟାକରି ଆପଣ ମୋତେ ତାଙ୍କ ଗର୍ଭରେ ବଢ଼ୁଥିବା ଶିଶୁ ବିଷୟରେ କିଛି ସୂଚନା ଦେଇପାରିବେ କି, ଏହା ଜନ୍ମ ହେବ କି? ଋଷିମାନେ ଏହି ପରିହାସକୁ ଅପମାନ ବୋଲି ଭାବି ତାଙ୍କୁ ଅଭିଶାପ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ଗର୍ଭରୁ ଏକ କୀଟ ଜନ୍ମ ନେବ ଯିଏ ସମସ୍ତ ଯଦୁବଂଶୀଙ୍କ ବିନାଶର କାରଣ ହେବ ।
ଏହି ଅଭିଶାପ ପରେ, ସମୟ ଏତେ ଖରାପ ହୋଇଗଲା ଯେ ସମସ୍ତ ଯଦୁବଂଶୀ ନିଜ ନିଜ ମଧ୍ୟରେ ଲଢ଼ିବାକୁ ଲାଗିଲେ ଏବଂ ଯୁଦ୍ଧ କରିବା ସମୟରେ ମରିବାକୁ ଲାଗିଲେ। ଯେତେବେଳେ ସମସ୍ତ ଯଦୁବଂଶୀ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କଲେ, ସେତେବେଳେ ବଳରାମ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ଶରୀର ତ୍ୟାଗ କଲେ ।
ସେଠାରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ମଧ୍ୟ ଶିକାରୀର ଅଜାଣତରେ ତୀରରେ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ସେ ନିଜ ଶରୀର ତ୍ୟାଗ କରି ସ୍ୱର୍ଗକୁ ଚାଲିଯାଇଥିଲେ ।
ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ଯେତେବେଳେ ପାଣ୍ଡବମାନେ ଦ୍ୱାରକାର ପରିସ୍ଥିତି ବିଷୟରେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ, ଅର୍ଜୁନ ଦ୍ୱାରକାରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ଏବଂ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ପରିବାରର ଅବଶିଷ୍ଟ ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଇନ୍ଦ୍ରପ୍ରସ୍ଥକୁ ଆଣିଥିଲେ । ଯାହାପରେ ଦ୍ୱାରକା ନଗରୀ କିଛି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ସମୁଦ୍ରରେ ଅଦୃଶ୍ୟ ହୋଇଯାଇଥିଲା ।
