ରାମାୟଣର ଘଟଣାବଳୀରୁ ଜଣାପଡ଼େ ଯେ ରାବଣ ଜଣେ ଦକ୍ଷ ଯୋଦ୍ଧା ଏବଂ ରାଜନେତା ହେବା ସହିତ ଜ୍ୟୋତିଷ ଏବଂ ସ୍ଥାପତ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ଜଣେ ମହାନ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ମହାକାବ୍ୟ ରାମାୟଣରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ଲଙ୍କାର ରାଜା ରାବଣଙ୍କୁ ପ୍ରାୟତଃ ଜଣେ ଦୁଷ୍ଟ, ଅହଂକାରୀ ଏବଂ ଅତ୍ୟାଚାରୀ ଚରିତ୍ର ଭାବରେ ଚିତ୍ରଣ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ଏକ ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କାହାଣୀ । ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଲଙ୍କାପତି ରାବଣଙ୍କ ସହ ଜଡିତ କିଛି ଆକର୍ଷଣୀୟ ଏବଂ ଅନନ୍ୟ ତଥ୍ୟ, ଯାହା ଆପଣଙ୍କୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ କରିବ ।
ଜଣେ ମହାନ ପଣ୍ଡିତ ଥିଲେ ରାବଣ
ରାବଣ ଶକ୍ତି ଏବଂ ଜ୍ଞାନ ଉଭୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନନ୍ୟ ସଫଳତା ହାସଲ କରିଥିଲେ । ସେ ଚାରୋଟି ବେଦ ଜ୍ଞାତ ଥିଲେ । କୁହାଯାଏ ଯେ ତାଙ୍କର ବିଶ୍ୱର ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥ ବିଷୟରେ ଗଭୀର ଜ୍ଞାନ ଥିଲା । ରାବଣର ଶାରୀରିକ ଭାବରେ 10ଟି ମୁଣ୍ଡ ଥିଲା କି ନାହିଁ ତାହା ଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡ଼ିକରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଉଲ୍ଲେଖ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ଗୋଟିଏ ନାମ ‘ଦଶାନନ’ ଏହାର ଅର୍ଥ କରେ । ବିଦ୍ୱାନଙ୍କ ମତରେ, ଦଶାନନର ଗୋଟିଏ ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଯେ ରାବଣ କିଛି କାମକୁ 10 ପ୍ରକାରରେ ଚିନ୍ତା କରିପାରୁଥିଲେ ଏବଂ କରିପାରୁଥିଲେ । ହୁଏତ ଏହି କାରଣରୁ ତାଙ୍କୁ ଦଶ ମୁଣ୍ଡ ବିଶିଷ୍ଟ ଜଣେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତି, ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜ୍ଞାନୀ, ବୁଦ୍ଧିମାନ ଏବଂ ଜଣେ ମହାନ ବିଦ୍ୱାନ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ।
କୁହାଯାଏ ଯେ ରାବଣ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କର ଜଣେ ମହାନ ଭକ୍ତ ଥିଲେ । ସେ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ତପସ୍ୟା କରି ଅନେକ ଶକ୍ତି ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ । ଏହା ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ପରମ ଜ୍ଞାନ ସହିତ ପରମ ଶକ୍ତି ଯେକୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଅହଂକାରୀ କରିପାରେ ଏବଂ ରାବଣଙ୍କୁ ଏହାର ସର୍ବୋତ୍ତମ ଉଦାହରଣ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଇପାରେ ।
ରାବଣ କାହିଁକି ଶୋଉଥିଲା ଏକୁଟିଆ?
ତୁମେ କ’ଣ ଜାଣ ଯେ ଲଙ୍କାର ରାଜା ରାବଣ ଏକା ଶୋଇଥିଲେ? ହଁ, ଏହା ଠିକ୍ । ରାବଣ ତାଙ୍କ ପ୍ରାସାଦରେ ଏକା ଶୋଇଥିଲେ । ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠେ ଯେ ରାବଣ ଏକା ଶୋଇବାର କାରଣ କ’ଣ ଥିଲା? ରାମାୟଣର ଏକ ଘଟଣା ଅନୁସାରେ, ଯେତେବେଳେ ଭଗବାନ ହନୁମାନ ସମୁଦ୍ର ପାର ହୋଇ ଲଙ୍କାରେ ପହଞ୍ଚିଲେ, ସେ ପ୍ରଥମେ ରାବଣର ମହଲକୁ ଗଲେ ।
ଯେତେବେଳେ ହନୁମାନ ଜୀ ରାଜପ୍ରାସାଦରେ ରାବଣଙ୍କ କୋଠରୀରେ ପ୍ରବେଶ କଲେ, ସେ ଦେଖିଲେ ଯେ ରାବଣ ତାଙ୍କ କୋଠରୀରେ ଏକା ଶୋଇଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ଚାରିପାଖରେ କେହି ନଥିଲେ । ରାବଣଙ୍କ ପତ୍ନୀ ମନ୍ଦୋଦରୀ ମଧ୍ୟ ନୁହେଁ । ସୁରକ୍ଷାକର୍ମୀମାନେ ମଧ୍ୟ କେବଳ ମୁଖ୍ୟ ଫାଟକ ପାଖରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ । ଏହା ଦେଖି ହନୁମାନ ଜୀ ଗଭୀର ଚିନ୍ତାରେ ପଡ଼ିଗଲେ କିନ୍ତୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ମାରୁତି ନନ୍ଦନ ହସିଦେଲେ । ସେ ଦେଖିଲେ ଯେ ରାବଣ ବହୁତ ଜୋରରେ ଘୁଙ୍ଗୁଡ଼ି ମାରୁଛି, ଯାହାର ଶବ୍ଦ ପ୍ରକୃତରେ ଅସହ୍ୟ ଥିଲା । ସେଥିପାଇଁ ତାଙ୍କ ସହିତ କେହି ଶୋଇ ନଥିଲେ, ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ ମଧ୍ୟ ନଥିଲେ ।
ସେ ମରିବା ସମୟରେ ପ୍ରଭୁ ରାମଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ଏହିକଥା
ରାବଣର ସମ୍ପର୍କ ଏବଂ ସାଂସାରିକ ବ୍ୟାପାର ବିଷୟରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନ ଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସେ ଜଣେ ମହାନ ଅହଂକାରୀ ଥିଲେ । ରାବଣ ନିଜ ଅହଂକାରରେ ଭୁଲିଗଲା ଯେ ସେ ଯେଉଁ ଦେବୀ ସୀତାଙ୍କୁ ଅପହରଣ କରୁଥିଲେ ସେ କିଏ । ରାବଣକୁ ମଧ୍ୟ ଏହାର ପରିଣାମ ଭୋଗିବାକୁ ପଡିଲା । ତାଙ୍କ ଅହଂକାର ଯୋଗୁଁ ସେ ନିଜ ଜୀବନ ହରାଇଲେ । କିନ୍ତୁ ସେ ଜଣେ ବିଦ୍ୱାନ ଥିଲେ । ମରିବା ପୂର୍ବରୁ ସେ ଭଗବାନ ରାମଙ୍କୁ କିଛି କଥା କହିଥିଲେ, ଯାହା ଆଜି ସମସ୍ତ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ମହାନ ଶିକ୍ଷା ।
ରାବଣ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କୁ କହିଥିଲେ, “ହେ ରାମ! ମୁଁ ଶକ୍ତିରେ ତୁମଠାରୁ ପଛରେ ନାହିଁ ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ତୁମଠାରୁ ଆଗରେ ଅଛି । କିନ୍ତୁ ତଥାପି ମୁଁ ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ ତୁମଠାରୁ ହାରିଗଲି କାରଣ ମୋର ତୁମ ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କ ପରି ଭାଇ ନଥିଲା । ସେ ଭଗବାନ ରାମଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ଯେ ଯିଏ ଖରାପ ସମୟରେ ନିଜ ଭାଇକୁ ସମର୍ଥନ କରେ, କେବଳ ସେହି ହିଁ ପ୍ରକୃତ ଭାଇ ।”
